Mimo iż ulga na badania i rozwój staje się coraz popularniejsza, to wielu przedsiębiorców zniechęcają do korzystania z niej skomplikowane formalności w zakresie kosztów pracowniczych. Fiskus upiera się w interpretacjach, że firma korzystająca z ulgi nie może odliczyć wynagrodzenia pracowników za czas urlopu czy zwolnienia lekarskiego. Z takim rozstrzygnięciem nie zgadzają się sądy.

Dla przedsiębiorców to duży problem, gdyż wymagania organów podatkowych są bardzo trudne do spełnienia. Przykładem może być spółka ponosząca wysokie nakłady na działalność badawczo-rozwojową, która chciała wykonać obliczenia zgodnie z zaleceniami skarbówki. W praktyce wyłączenie z ulgi wynagrodzenia za czas urlopów i choroby okazało się jednak na tyle żmudne i czasochłonne, że spółka odliczyła 100 proc. wynagrodzenia, łącznie z tym za czas nieobecności. Uznała bowiem, że wyłączenie i tak nie zmieniłoby znacząco kwoty odpisu. Nie ma jednak pewności, czy w przyszłości skarbówka nie zakwestionuje rozliczenia.

SĄDY PO STRONIE BIZNESU

Po stronie przedsiębiorców stają jednak sądy administracyjne. WSA w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 2665/18) potwierdził ostatnio, że w kosztach kwalifikowanych można ujmować także tę część wynagrodzenia, która przypada na czas urlopu, choroby lub innej usprawiedliwionej nieobecności. Takie rozstrzygnięcie zapadło w sprawie firmy, która uzyskała niekorzystną interpretację w tym zakresie. Sąd uznał jednak, że skoro pracownicy spółki zajmują się wyłącznie B+R, to ich czas pracy poświęcony jest tylko tej działalności. To oznacza, że za czas przebywania na urlopie wypoczynkowym, choroby czy innej usprawiedliwionej nieobecności (np. obowiązkowych badań lekarskich) pracownik otrzymuje należności ze stosunku pracy zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. Dla jego pracodawcy stanowią one koszt uzyskania przychodów i jednocześnie koszt kwalifikowany na podstawie art. 18d ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT.

Do podobnych wniosków doszedł wcześniej Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie (sygn. I SA/Sz 835/18). Uznał, że skoro pracownicy zajmują się wyłącznie działalnością B+R, to spółka odliczy też wynagrodzenie i składki ZUS za okres przebywania na urlopie wypoczynkowym, choroby czy np. obowiązkowych badań lekarskich.

WSA w Szczecinie zwrócił też uwagę na zmianę przepisów obowiązującą od 1 stycznia 2018 r. Zwolnienie obejmuje wynagrodzenie pracowników, którzy obok swoich standardowych czynności biorą udział również w prowadzeniu projektu B+R. Ich wynagrodzenie można odliczyć w proporcji, w jakiej zajmują się badaniami i rozwojem. Zmiana nie odnosi się jednak do wynagrodzenia za urlop i chorobę.

Natomiast Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na zapytanie poselskie nr 9404 zgodziło się, że ulga obejmuje otrzymany przez pracownika ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Jest to bowiem należność z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. „Ekwiwalent za niewykorzystany urlop, czyli za okres, w którym ten pracownik wykonywał/realizował na rzecz podatnika prace badawczo-rozwojowe, może zostać uznany za koszt kwalifikowany możliwy do odliczenia w ramach ulgi na działalność badawczo-rozwojową, na zasadach określonych w art. 18d ustawy o CIT" – napisał wiceminister Tadeusz Kościński.

FIRMY CHCĄ PEWNOŚCI

Ekonomista Paweł Lewandowski zwraca uwagę, że ulga B+R jest atrakcyjna dla firm ze względu na możliwość ponownego odliczenia wydatków uwzględnionych już wcześniej w kosztach podatkowych. Jednak dodatkowe wymagania zniechęcają do ulgi.

– Nie miałem dotychczas sygnałów, by fiskus, weryfikując rozliczenie ulgi B+R za 2018 r., kwestionował rozliczenie wynagrodzenia pracowników. Przedsiębiorcy chcą jednak mieć pewność, że nie spowoduje to problemów w przyszłości – mówi Paweł Lewandowski.

MAŁGORZATA BOGUSZEWSKA KANCELARIA ADWOKACKA MAŁGORZATA BOGUSZEWSKA, RADA PODATKOWA KONFEDERACJI LEWIATAN

Wyodrębnianie wynagrodzenia za czas choroby czy urlopu dla pracowników, którzy wykonują wyłącznie zadania B+R, jest bardzo problematyczne, a obliczanie składek ZUS po odliczeniu takiego wynagrodzenia wręcz niemożliwe. Warto więc, by Ministerstwo Finansów rozważyło odstąpienie od restrykcyjnych wymogów, które niepotrzebnie utrudniają korzystanie z ulgi. Należy też zwrócić uwagę, że mimo powszechnie akceptowanego pierwszeństwa wykładni językowej, o poprawności interpretacji przepisów świadczy zgodny wynik zastosowania wszystkich trzech wykładni – językowej, systemowej i funkcjonalnej. W tym przypadku poprzestanie na wykładni językowej art. 18d ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT pozostaje w sprzeczności z wykładnią celowościową tego przepisu, zamiarem ustawodawcy wyrażonym w uzasadnieniu projektu ustawy, a także wykładnią logiczną, uwzględniającą racjonalność ustawodawcy. Skoro wynik wykładni językowej prowadziłby do wypaczenia treści przepisu, konieczne jest dokonanie jego wykładni systemowej i celowościowej.